Kilka lat temu, opowiadając o retrospektywie Idy Lupino podczas festiwalu, mówiliśmy: to jedna z dwóch reżyserek amerykańskiego kina klasycznego. Skromne grono, jak na niemal 40 lat historii, więc najwyższy czas, by oddać scenę Dorothy Arzner – drugiej z kobiet tworzącej w Złotej Erze Hollywood. A właściwie pierwszej, bo działającej jeszcze wcześniej niż Lupino. Zapraszamy na retrospektywę twórczyni podczas 15. American Film Festival (5-11 listopada, Wrocław).

Pracowała w Hollywood przez blisko ćwierć wieku, z czego 15 lat w charakterze reżyserki, z 16 filmami w dorobku. Zwana Kolumbem (ze względu na swoje odkrycia), Napoleonem (ze względu na niski wzrost i zwycięstwa), Kopciuszkiem (zaczynała od najprostszych prac) – aż samo nazwisko Arzner stało się marką.

Byłą jedną z reżyserów ery wielkich studiów, obok Franka Capry, Johna Forda, George’a Cukora, Ernsta Lubitscha, Josefa von Sternberga. Jej atutem była umiejętność kreacji lub zwiększenia rozpoznawalności gwiazd, nie przypadkiem – głównie aktorek. Jednak nie były to kobiety-zagadki, ale rozwydrzone dziewuszyska jak Clara Bow, niezależne emancypantki jak Katharine Hepburn czy kobiety walczące o siebie jak Joan Crawford.

Rzuć okiem: Deadpool & Wolverine – recenzja filmu. Marvel Jesus kontra korporacja

Karierę Arzner cechują paradoksy właściwe kulturze tej epoki. Kiedy prasa z uporem podkreślała jej płeć, ta zaprzeczała, by napotykała z tej racji na jakieś przeszkody. Pionierka w zawodzie miała powody, by ograniczać rozmowy o płciowym podziale pracy w branży filmowej – strzegła granicy, za którą skrywała swój wieloletni związek z kobietą. Jednak po latach to właśnie ów szczególny wdzięk, z jakim pokazywała kobiety na ekranie, daje radość współczesnej widowni, gotowej śledzić podteksty reżyserowanych przez nią romantycznych komedii i melodramatów.

Podczas AFF-u będzie można zobaczyć pięć filmów Arzner, w tym jej najsłynniejsze, ikoniczne dla drugiej fali feminizmu Tańcz, dziewczyno, tańcz, a także poświęcony filmowczyni dokument duetu Julia i Clara Kuperberg. W programie znalazły się:

• Get Your Man (USA 1927)
• Dzikie przyjęcie (The Wild Party, USA 1929)
• Pracujące dziewczyny (Working Girls, USA 1931)
• Christopher Strong (USA 1933)
• Tańcz, dziewczyno, tańcz (Dance, Girl, Dance, USA 1940)
• Dorothy Arzner, Pioneer, Queer, Feminist (Francja 2023), reż. Clara Kuperberg, Julia Kuperberg

Rzuć okiem: Madame Web – recenzja na MAX. W sieci absurdu